بررسی وضعیت نابرابری جنسیتی در میان کشورهای منتخب خاورمیانه: با تأکید بر جایگاه ایران

نابرابری جنسیتی در امکان دسترسی به فرصت‌های گوناگون اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، یکی از چالش‌های مهم برای کشورهای منتخب منطقة خاورمیانه است. شواهد تجربی بین‌کشوری نشان می‌دهد که نابرابری جنسیتی عملکرد اقتصادی کشورها را مختل می‌کند، توانایی آن‌ها در بهره‌مندی از ظرفیت‌هایشان را کاهش می‌دهد و سرانجام، رشد و بهره‌وری اقتصادی آنان را کند می‌کند. هدف از این مطالعه، که به‌صورت اسنادی و تحلیل ثانویه صورت گرفته است، توصیف و تحلیل وضعیت نابرابری جنسیتی در میان سیزده کشور منتخب منطقة خاورمیانه و به‌ویژه، جایگاه ایران با استفاده از داده‌های «گزارش جهانی شکاف جنسیتی» سال‌های 2006 تا 2011 است. همچنین، از داده‌های «شاخص نابرابری‌های جنسیتی» (GGI) در ذیل گزارش توسعة انسانی (2011) و گزارش «رقابت‌پذیری اقتصادی» (GCI) به‌منظور آزمون رابطه میان نابرابری جنسیتی با توسعة انسانی و میزان رقابت‌پذیری اقتصادی کشورها استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد که وضعیت برابری جنسیتی کشور ما، در میان کشورهای منتخب خاورمیانه در طی سال‌های 2006 تا 2011، به‌رغم بهبود نسبی در برخی از حوزه‌ها، در مجموع رضایت‌بخش نیست؛ به‌طوری که در سال 2011، کشور ما در حوزة برابری جنسیتی در مشارکت اقتصادی، رتبة هفتم؛ دستاوردهای آموزشی، رتبة نهم؛ سلامتی و بقا، رتبة ششم و توانمندسازی سیاسی، رتبة دهم را کسب کرده است. تحلیل‌های بیشتر نشان می‌دهد در میان کشورهای منتخب خاورمیانه، برابری جنسیتی با شاخص توسعة انسانی و میزان رقابت‌پذیری اقتصادی کشورها رابطة مثبتی دارد. درنهایت، به‌منظور ارتقاء برابری جنسیتی در ارتباط با هریک از شاخص‌های فوق توصیه‌هایی مطرح شده است.